Trening prawidłowego hamowania z wykorzystaniem symulatora

Jesteś młody to nie hamuj jak emeryt.

Większość kierowców jeżdżących po drogach publicznych hamuje w taki sposób, że najpierw zaczyna hamować delikatnie i w miarę zbliżania się do przeszkody zwiększa siłę hamowania. Gdy rozmawiam z takimi osobami to ten sposób hamowania najczęściej tłumaczą kilkoma powodami. Nie chcą marnować opon, tarczy, klocków na mocne hamowanie. Jeżdżą bardzo spokojnie, więc nie muszą mocno hamować. Ponadto takie hamowanie w ich mniemaniu jest znacznie bezpieczniejsze.

Niestety, ale prawdziwe powody takiego sposobu hamowania są zupełnie inne. Przede wszystkim nie mają wyczucia siły hamowania, odległości jak i prędkości. Ponadto boją się mocniej hamować, że coś się np. zepsuje, albo że wpadną w poślizg itp.

Jak już wielokrotnie pisałem prawidłowe hamowanie wygląda w ten sposób, że rozpoczynamy hamowanie maksymalną siłą już na początku, zmniejszając ją w miarę zbliżania się do przeszkody. Jest to całkowita odwrotność tego co robi większość kierowców. Takie hamowanie ma same zalety. Dzięki mocnemu hamowaniu na samym początku, dostajemy wiadomość jaka jest przyczepność i wiemy czego możemy się spodziewać przez całą drogę hamowania. Ponadto większość prędkości wytracamy już w pierwszej fazie hamowania przez co lepiej możemy oszacować prędkość jak i odległość do przeszkody. Dzięki temu, że siła hamowania zmniejsza się wraz ze zbliżaniem do przeszkody lepiej wybalansujemy auto, więc mniejsze ryzyko poślizgu np. przy wchodzeniu w zakręt czy omijaniu przeszkody.

Jak trenować hamowanie?

Hamowanie można bez problemu trenować na drogach publicznych w takich sytuacjach jak np. zbliżanie się do świateł, skrzyżowań, zakrętów itd. Co bardzo istotne należy pamiętać, aby stopniowo zmniejszać siłę hamowania, należy to robić z takim wyczuciem, aby nie można było poczuć momentu kiedy przestaliśmy hamować. Wielu kierowców po prostu gwałtownie puszcza pedał hamulca.

Osobiście trenując w ruchu ulicznym i będąc np. 20m od świateł, mocno hamuję, a ostatnie 10 metrów toczę się spokojnie na luzaku, w takiej sytuacji ćwiczę modulację siły hamowania. Innym razem np. zbliżając się do ograniczenia prędkości lub terenu zabudowanego, maksymalnie opóźniam moment hamowania, dzięki temu można wyćwiczyć sobie wyczucie prędkości, odległości jak i siły hamowania.

Można trenować w realu, ale polecam symulator Assetto Corsa. Tor Skidpad, samochód Mazda Miata albo BMW 1M. Osobiście wybieram BMW 1M bo ma lepszego kopa i zrobię więcej powtórzeń w tym samym czasie. ABS, TSC, zużycie opon i paliwa off. Bardzo istotne jest wyłączenie ABS, gdyż ABS bardzo utrudnia naukę tzw. “szukania” przyczepności, a tego też musisz się nauczyć.

Jedziemy na sekcję ćwiczenia hamowania, na biegu nr 2 rozpędzamy się do maxa i hamujemy. Tu już można cisnąć furę ile fabryka dała i nie martwić się o opony czy hamulce. Sesja treningowa 5-10 minutek, przerwa i ponawiamy trening.

Jak ogarniesz bieg nr 2 to ćwiczenie robisz na biegu nr 3. Nauka prawidłowego hamowania jest w miarę łatwa do ogranięcia, oczywiście w porównaniu do np. trail brakingu czy heel toe.

Modulacja siły hamowania i przyspieszania

Istotną umiejętnością w sportowej jeździe autem jest modulacja pedału hamulca oraz pedału gazu. Większość kierowców używa tych pedałów w sposób nazwijmy to zerojedynkowy. Albo wciskają hamulec/gaz, albo puszczają. Tymczasem jeśli chcemy wykorzystywać 100% przyczepności opon i odpowiednio balansować autem to musimy nauczyć się modulować te pedały.

Co to znaczy?

Modulowanie to inaczej zmiana działania siły wraz ze zmieniającymi się warunkami. W przypadku pedału hamulca im bliżej przeszkody tym słabiej powinniśmy hamować, powinno to wyglądać tak: 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 . W przypadku pedału przyspieszenia wraz ze wzrostem prędkości powinniśmy bardziej przyspieszać: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10.

Większość kierowców zbliżając się do przeszkody hamuje w taki sposób: 4 4 4 2 2 2 1 8 9 10 0 . Nie mają wyczucia sił hamowania jak i przyspieszenia.

Modulacja ma bardzo duże znaczenie w hamowaniu, balansowaniu auta, trail brakingu, wychodzeniu z zakrętów, oraz wychodzenia z poślizgów. Np. przy poślizgu nadsterownym w autach z tylnym napędem, należy lekko i z wyczuciem odjąć gazu, następnie dodać, jeśli całkowicie póścimy gaz lub odejmiemy zbyt gwałtownie to poślizg się pogłębi.

Modulację można trenować w codziennej jeździe np. hamując na skrzyżowaniach czy przyspieszając przy wychodzeniu z zakrętów lub przy włączaniu się do ruchu itd.

Jeśli dysponujemy odpowiednim miejscem (torem, placem) to dobrym treningiem jest też drift na rondzie lub robienie 8 z wykorzystaniem trail brakingu.

A komu szkoda pieniędzy i czasu to z wielkim powodzeniem może te elementy ćwiczyć na symulatorze.

Hamowanie

Hamowanie jest jedną z najistotniejszych kwestii jeśli chodzi nie tylko o sportową jazdę, ale ogólnie o jazdę autem. Hamowanie jest najbardziej skuteczne, gdy opony znajdują się w niewielkim poślizgu (półpoślizgu). Koła obracają się wtedy o 5-10% wolniej niż podczas jazdy przy danej prędkości. Przekroczenie tej wartości powoduje hamowanie w poślizgu i zablokowanie kół co skutkuje utratą kontroli kierowania autem.

Prawidłowe hamowanie

Wielu początkujących kierowców hamuje zbyt wcześnie, zbyt delikatnie i znacznie przeciąga fazę hamowania. W efekcie ich droga hamowania wygląda w ten sposób, że zaczynają hamować delikatnie, zwiększając siłę hamowania w miarę zbliżania się do przeszkody. Takie hamowanie nie tylko jest nieefektywne, gdyż trudno jest wybalansować auto po mocnym hamowaniu tuż przed samą przeszkodą. Jest również niebezpieczne, gdyż jest ryzyko zablokowania kół przed samą przeszkodą np. plama oleju, piasek.

Hamulec należy wciskać mocno i zdecydowanie, ale z wyczuciem. Dzięki temu będziemy wiedzieli jaka jest przyczepność i z jaką siłą hamować. W miarę zbliżania się do przeszkody siła nacisku na hamulec powinna być coraz mniejsza i wyglądać tak: 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 . Gdy zahamujemy zbyt mocno i koła wpadną w poślizg należy odpuścić trochę hamulec (tzw. szukanie przyczepności): 10 7 9 8 7 6 5 4 3 2 1 .

Efektywne hamowanie

Hamowanie z zablokowanymi kołami nie tylko powoduje wydłużenie drogi hamowania (w niektórych warunkach drogowych skraca drogę hamowania), utratę sterowania pojazdem, ale również nadmiernie niszczy opony ścierając je nierówno.

Efektywne hamowanie to nie tylko odpowiednia praca pedałem hamulca, ale również wyczucie prędkości i balansu auta, szacowanie odległości jak i szukanie punktów odniesienia. Hamowanie jest krytyczną czynnością i powinno być wykonywane podświadomie jako pamięć mięśniowa, a to można osiągnąć jedynie długimi treningami. Dlatego nauka prawidłowego hamowania powinna być trenowana już od samego początku nauki jazdy samochodem.